Để có một hệ thống âm thanh hay, ngoài việc lựa chọn loa, ampli, đầu đọc, xử lý âm học cho phòng nghe việc đảm bảo nguồn điện sạch thông qua hệ thống lọc điện là một nhân tố quan trọng mà không phải người chơi âm thanh nào cũng quan tâm đúng mức.

Bộ lọc nguồn của Accustics Arts – Germany

TẠI SAO PHẢI CẦN ĐÊN LỌC ĐIỆN
Lọc điện là thiết bị ít khi được dân chơi âm thanh quan tâm. Có nhiều bạn sở hữu những hệ thống âm thanh hi-end giá hơn 10.000USD nhưng lại thiếu bộ lọc điện, chỉ được trang bị một ổn áp sơ sài. Nhiều người chơi máy còn hiểu biết mơ hồ về lọc điện, chưa thấy được tác dụng của lọc điện và cho rằng sử dụng power conditioner là xa xỉ.

Thực tế lọc điện có tầm ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng âm thanh, hình ảnh của một hệ thống. Các thiết bị âm thanh dù có cap cấp đến thế nào đi nữa, khả năng trình diễn cũng sẽ bị giảm đi nhiều nếu không có một nguồn điện “sạch” và luôn ổn định. Nguồn điện được ví như “thức ăn” để nuôi những thiết bị âm thanh. Thức ăn phải “vệ sinh” thì các thiết bị mới có thể trình diễn một cách hoàn hảo được.

NHIỄU VÀ SỰ KHÔNG ỔN ĐỊNH CỦA NGUỒN CẤP ĐIỆN
Nguồn điện lưới từ các nhà máy phát điện truyền tải qua các trạm biến thế (tăng thế, giảm thế) mới đến các hộ sử dụng. Nhìn chung mạng lưới điện quốc gia chưa được ổn định, thường xuyên có hiện tượng nhiễu điện, hiệu điện thế không đủ 220v, dòng điện hay tăng giảm đột ngột, bất thường là hiện tượng thường xuyên xảy ra, việc thiếu điện sẽ kéo theo công suất tối đa khi được “nuôi” bởi một dòng điện mạnh và đủ điện áp. Ngoài ra, tần số 50Hz của dòng điện xoay chiều khi khảo sát thực tế, luôn thay đổi thất thường, đôi khi lên xuống đến 3 – 5%, không chỉ ảnh hưởng tới trình diễn mà còn làm giảm tuổi thọ của các thiết bị.

Mạng lưới điện như mạng nhện tại Việt Nam ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng nguồn điện.

Hiện tượng nhiễu điện thường được xem như “rác” làm “bẩn” dòng điện. Nhiễu trên điện lưới dưới dạng các xung điện hoặc sóng cao tần liên tục ảnh hưởng rất nhiều đến những thiết bị điện tử nhạy cảm. Ngoài ra, ảnh hưởng nhiễu này còn do chính những thiết bị điện, điện tử gây ra. Trên đường đến các hộ gia đình, dòng diện ngoài đi qua các trạm biến thế còn qua các hộ gia đình khác. Trong đó, đèn huỳnh quang và máy tính là hai thủ phạm chính tạo ra những xung điện gây nhiễu. Chưa kể đến những hệ thống máy ở gần những cơ sở sản xuất, thường xuyên có máy hàn, máy của, máy gia công cơ hoạt động thì thật là… “tai họa”! Những dấu hiệu của hiện tượng nhiễu điện thể hiện rất rõ qua chính hệ thống máy của bạn. Những âm thanh lốp bốp, tanh tách… phát ra từ loa khi bạn bật công tắc đèn, khi máy bơm nước hay tủ lạnh khởi động, hay những tiếng vo ve do ảnh hưởng đèn huỳnh quang trong phòng. Những tiếng vo ve này càng dễ nhận thấy đối với các loa có độ nhạy cao trên 90dB. Tất cả những âm thanh đó rất dễ dàng phát hiện. Nhiễu điện tần số cao còn gây những tác động ảnh hưởng đến chất lượng hình ảnh và âm thanh gây méo tiếng. Một nguồn điện bị xung nhiễu và không ổn định sẽ làm âm bass phát ra lỏng, thiếu sức (nhất là đối với ampli bán dẫn), âm hình hẹp, bức tranh âm thanh mờ nhạt (vị trí của từng nhạc cụ và ca sĩ không rõ ràng), hệ thống trình diễn thiếu linh hoạt, âm treble và mid nhòe… Ngoài ra, những ảnh hưởng đến chất lượng hình ảnh trong hệ thốtng rạp hát gia đình cũng không phải nhỏ. Hình ảnh của TV hay máy phóng hình nếu không có nguồn điện “sạch” và ổn định sẽ xuất hiện nhiễu hạt nhỏ li ti, giảm độ sáng, độ tương phản màu sắc, sắc đen và xám nhạt nhất là sắc đen có vẻ không thực và không đủ đen.

NHIỄU DO CHÍNH CÁC THIẾT BỊ TRONG HỆ THỐNG ÂM THANH
Các thiết bị trong cùng một hệ thống âm thanh thường dùng chung một táp-lô nhiều ổ cắm, chúnh điều này gân nên hiện tượng gây nhiễu cho nhau. Người ra thường cho rằng các thiết bị digital với các việc xử lý tín hiệu kỹ thuật số phức tạp gây nhiễu nhiều nhất, nhưng thực tế cho thấy các thiết bị analog cũng tạo nhiễu không kém. Với một Power Conditioner, các nổ cắm dành cho các thiết bị trong hệ thống hoàn toàn độc lập với nhau, đảm bảo việc dòng điện đi từ Power Conditioner đến thẳng từng thiết bị một trong hệ thống.

Dây nguồn kém chất lượng cũng gây ảnh hưởng không ít đến hệ thống

DÂY CÁP NGUỒN
Những ảnh hưởng của một nguồn điện không sạch, không ổn định đã quá rõ ràng. Cho nê việc đầu tư một lọc điện power conditioner là điều rất cần thiết để toàn bộ hệ thống âm thanh cũng như hình ảnh đạt được sự trình diễn tốt nhất, không bị những ảnh hưởng của hiện tượng nhiễu điện và tuổi thọ của bộ dàn cũng được duy trì tốt hơn. Tuy nhiên, dòng điện cũng tương tự như tín hiệu âm thanh. Để tín hiệu từ phần nguồn digital đến bộ khuếch đại âm thanh rồi từ ampli ra loa hoàn toàn giữ nguyên được sắc thái, độ trung thực, không bị méo tiếng thì dây tín hiệu phải có chất lượng thật tốt. Tương tự như vậy, dòng điện đã được thanh lọc, cân bằng ổn định cũng cần có một bộ dây nguồn thật tốt để dẫn điện một cách hoàn hảo nhất đến các thiết bị. Cáp nguồn chuyên dùng có phích cắm 3 chân chất lượng tốt, tránh việc tiếp xúc không chặt giữa đầu cắm với phích cắm dẫn đến hiện tượng phóng tia lửa điện hay phích cắm bị chảy nhựa. Nếu ây cáp nguồn có chất lượng thấp, dòng điện “sạch” dẫn tới thiết bị cũng sẽ giảm chất lượng.

Để hiểu rõ hơn về cơ cấu hoạt động của power Conditioner và ảnh hưởng của nó đến chất lượng trình diễn âm thanh của hệ thống máy. Chúng tôi sẽ giới thiệu đến các bạn đọc một Power Conditioner điển hình là Accuphase Clean Power Supply PS-1200.

Accuphase Clean Power Supply PS-1200

KẾT CẤU KỸ THUẬT
Accuphase Clean Power Supply PS-1200 là lọc điện được giới sử dụng thiết bị hi-end thế giới đánh giá khá cao. PS-1200 là một trong hai bộ nguồn tích cực của Accuphase, trong đó PS-500 là model nhỏ hơn. Bề ngoài PS-1200 có hình dáng của một chiếc Power bán dẫn thực thụ. Thân máy to dày, rất ấn tượng với màu vàng champagne đặc trưng của Accuphase, công tắc nguồn thiết kế đơn giản phía trước và một đồng hồ tròn mặt trắng mạ vàng ở giữa máy. Bên phải là một núm điều khiển xoay theo từng nấc, nút này dùng để thay đổi chức năng hiển thị của đồng hồ mặt máy. Bạn có thể chuyển hiển thị số đo của đồng hồ ở 5 dạng: hiển thị công suất tiêu thụ, hiệu điện thế đầu vào, hiệu điện thế đầu ra, méo và nhiễu của dòng điện nguồn, méo và nhiễu của dòng điên sau khi được lọc bởi PS-1200. Trong các dạng trên, hiển thị công suất tiêu thụ khá thú vị đặc biệt với ampli tích hợp hoặc power ampli. Bạn có thể theo dõi mức độ thay đổi công suất tiêu thụ một cách rõ ràng khi tăng giảm volume hay trong từng đoạn nhạc khác nhau trong một bài hát. Khi công suất tiêu thụ vượt ngưỡng cho phép đèn đồng hồ sẽ sáng rực hơn để cảnh báo.

Bạn có thể chuyển hiển thị số đo của đồng hồ ở 5 dạng…

PS-1200 cung cấp một nguồn năng lượng 1.500 VA cho 7 đầu cắm (2 đầu ở mặt trước và 5 đầu ở mặt sau). Bên trong PS-1200, một biến thế còn cực lớn và 4 tụ điện cũng khá lớn chiếm gần hết ruột máy, phần còn lại là bộ cánh giải nhiệt cho 40 sò (20 con ở mặt trên và 20 con ở mặt dưới máy). Power Conditioner PS-1200 sử dũng kỹ thuật “nắn” sóng điện Waveform Shaping Technology giúp tạo độ ổn định cho nguồn điện. Sóng điện của nguồn xoay chiều AC qua các mạch điện tích cực sẽ được “nắn” thành sóng hình sin “trơn tru” không nhiễu và hoàn toàn ổn định. Tầng Ouput của PS-1200 sử dụng những bán dẫn (sò) chịu đựng được dòng điện khá cao lên đến 15 A. 40 bán dẫn này kết nối thành 20 cặp song song kiểu đẩy kéo tạo nên một dòng diện mạnh và hoàn hảo.

Các thiết bị được nối với PS-1200 được đảm bảo nguồn cung cấp một cách tốt nhất. Khi có các sự cố về điện xảy ra, rơ-le tự động được tích hợp trong công tác nguồn sẽ đóng tắt ngay lập tức. Ngoài ra khi nhiệt độ bên trong của biến thế vượt quá 110 độ C công tắc nguồn cũng tự động đóng tắt. Biến thế này cùng đóng vai trò rất quan trọng trong lọc điện này. Các biến thế thông thường có hình vuông, trong khi đó biến thế của PS-1200 có hình xuyến (toroidal), bên trong sử dụng dây đồng cỡ lớn cho ra một dòng điện đạt hiệu suất cao và trở kháng nguồn rất thấp.

Mặt sau của máy cung cấp thêm 5 ngõ ra có nắp che khi không dùng đến cho các thiết bị tiêu thụ.

TÁC ĐỘNG ĐỐI VỚI CHẤT LƯỢNG TRÌNH DIỄN CỦA BỘ DÀN
Sau khi được trang bị Power Conditioner Accuphase PS-1200, bạn sẽ nhận thấy một cảm giác khác lạ với bộ dàn quen thuộc hàng ngày của mình. Âm hình dường như thật hơn, mượt mà hơn và chi tiết hơn. Một điều chắc chắn là âm bass được cải thiện đáng kể, “chặt chẽ” và linh hoạt hơn. Giọng ca của từng ca sĩ trong một nhóm hay âm thanh phát ra từ các nhạc cụ được thế hiện rất rõ với từng vị trí khác nhau trên sân khấu trình diễn. Tóm lại, chúng ta sẽ cảm thấy một điều là âm thanh được phát ra trong trẻo, tự nhiên và đầy đặn hơn.

Theo Nghe Nhìn Việt Nam