Trước đây máy chiếu có giá hàng nghìn USD, nhưng bây giờ giá chỉ khoảng dưới 1000$ nên có nhiều người lựa chọn trang bị cho phòng giải trí gia đình. Máy chiếu (projector) được lòng dân mê điện ảnh vì dễ bố trí và cho hình ảnh lớn, đẹp. Tuy nhiên, cách sử dụng và bảo quản cũng rắc rối hơn TV đôi chút.

Đa phần những người đam mê nghệ thuật thứ bảy đều công nhận projector là đối thủ đáng gờm nhất của dòng TV cỡ lớn hiện nay. Ưu thế của thiết bị thu hình truyền thống nổi bật nhất ở điểm dễ sử dụng và lắp đặt. Nhưng máy chiếu, ngoài kích thước hình ảnh lớn hơn, còn có ưu thế về giá, chất lượng hình ảnh và khả năng bố trí. So sánh các chỉ số kỹ thuật, máy chiếu ấn tượng hơn màn hình LCD hoặc plasma có cùng giá tiền cả về độ phân giải, độ sáng và tương phản. Nhưng sản phẩm “xuất thân” từ phòng họp của các công ty lớn này cũng khó tính hơn các anh em khác trong dòng thiết bị nghe nhìn và đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt.

Lựa chọn công nghệ: LCD và DLP

“Hiện tại, một số projector thuộc dòng phổ thông cũng có công nghệ xử lý ánh sáng số DLP vốn chỉ có trong những dòng máy chuyên dụng cỡ lớn ở rạp chiếu phim”, ông Thành nói.

Trong công nghệ LCD (liquid crystal display – màn hình tinh thể lỏng) trước đây, máy chiếu tổng hợp hình ảnh màu dựa trên 3 màu cơ bản là đỏ, lục và xanh dương (RGB). Nguồn sáng trắng ban đầu được tách thành 3 nguồn sáng đơn sắc là đỏ, lục, xanh dương và được dẫn đến 3 tấm LCD độc lập. Nếu điểm ảnh trên LCD ở trạng thái đóng, ánh sáng không thể xuyên qua thì điểm ảnh biểu diễn trên màn hình là đen. Tương tự, độ sáng của điểm ảnh cũng thay đổi tương ứng theo trạng thái mở của điểm ảnh LCD. Điều khiển 3 tấm LCD đóng mở điểm ảnh theo thông tin ảnh số, ta thu được 3 ảnh đơn sắc theo hệ màu RGB. Sau đó, tất cả được tổng hợp một cách tự nhiên trong một lăng kính theo cơ chế ánh sáng trước khi xuất đến màn chiếu. Nhược điểm của máy chiếu LCD thường thể hiện khi chiếu phim là lộ điểm ảnh, màu đen không thật và hình ảnh chuyển động nhanh sẽ bị nhòe.

Khắc phục nhược điểm này, công nghệ DLP sử dụng gương để phản chiếu ánh sáng. Một chip DMD (Digital Micromirror Device) được tích hợp hàng nghìn vi gương, mỗi vi gương tương ứng một điểm ảnh. Vi gương dao động hàng nghìn lần/giây và thể hiện được 1.024 cấp độ xám. Để thể hiện hình ảnh màu, một bánh quay màu (color wheel) được đặt giữa nguồn sáng và DMD. Phổ biến hiện nay là hệ thống sử dụng bánh quay 4 màu gồm đỏ, lục, xanh dương, trắng để lần lượt tạo và xuất ra 4 ảnh đơn sắc trong một chu kỳ. Thay vì tổng hợp tự nhiên tại thấu kính, 4 hình ảnh đơn sắc lần lượt được ghi nhận và tổng hợp tại não người (tương tự như phương pháp tổng hợp ảnh 3D bằng mắt phổ biến trong điện ảnh). Ưu điểm của DLP là tạo được hình ảnh mượt, không lộ điểm ảnh, độ tương phản cao và không bị hiện tượng lệch hội tụ như công nghệ dùng LCD 3 tấm. Cấu tạo máy chiếu DLP đơn giản hơn LCD 3 tấm nên kích thước máy nhỏ nhẹ. Nhờ đưa thêm màu trắng vào bánh quay màu mà hình ảnh tạo ra bởi máy chiếu DLP sáng hơn và có màu trắng rất thuần khiết. Điểm ảnh trong máy chiếu “khít” hơn, hình ảnh sắc nét hơn so với LCD.

Chỉ số kỹ thuật

Độ sáng, độ tương phản và độ phân giải là ba chỉ số cơ bản ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng hình ảnh của máy chiếu. Thông thường, độ sáng được quan tâm nhiều nhất bởi chỉ số này càng cao thì chất lượng hình ảnh càng độc lập với ánh sáng bên ngoài. Đây cũng là căn cứ thể hiện sự khác biệt giữa 2 dòng máy chiếu gia đình và văn phòng.

Phòng họp tại các công ty thường có ánh sáng phức tạp, người có thể đi lại, cần ánh sáng để ghi chép… nên đòi hỏi projector cho nguồn ánh sáng mạnh. Người sử dụng máy chiếu tại gia đình hay thiết kế phòng riêng để thưởng thức, khi xem phim thường tắt hết đèn nên độ sáng chỉ khoảng từ 1.500 - 2.200 Ansilumen là có đáp ứng được yêu cầu. Gia tăng thêm cường độ ánh sáng chỉ có sự khác biệt về… tiền mua máy và tiền điện.

Ngược lại, độ tương phản và phân giải những máy chiếu cho gia đình lại được gia tăng đặc biệt. Nếu độ tương phản càng cao, màu sắc càng sống động, trung thực. Màn LCD hiện nay có độ tương phản phổ biến ở mức 500 – 700:1, trong khi máy chiếu thông thường có độ tương phản từ 1.700 – 2.200:1. Những biểu đồ, đồ thị trong các buổi thuyết trình tại văn phòng không đòi hỏi quá khắt khe về yếu tố này, nhưng đây lại là điểm làm nên sức hút cho những bộ phim DVD. Mỗi projector có thể tương thích với nhiều độ phân giải, chế độ SVGA (800 x 600 pixel) thích hợp với những phòng rộng và tối vì điểm ảnh khá lớn. Chế độ chuẩn XGA (1024 x 768) phù hợp với đa số phòng chiếu gia đình.

Chỉ số bù góc vuông khá quan trọng nhưng thường ít được người mua để ý. Đây là khả năng định hướng luồng sáng của máy chiếu ánh sáng vuông góc với màn ảnh, cho hình ảnh vuông vắn và trung thực. Số góc có thể bù càng lớn, khả năng bố trí máy càng linh hoạt.

Projector dùng để xem phim tại nhà không cần loại có sẵn loa vì chúng thường có công suất vừa phải, chỉ thích hợp với phòng họp nhỏ. Mặt khác, hệ thống rạp hát gia đình thường đi kèm với đầu ampli, máy chơi DVD và dàn âm thanh chuyên dụng.Do đó, những tính năng hỗ trợ chiếu khuôn hình rộng (16:9), chuẩn kết nối DVI, HDTV,… quan trọng hơn để có được chất lượng hình ảnh tốt nhất.

Bảo quản và sử dụng

Không như màn hình TV, máy chiếu có bóng đèn công suất lớn tỏa nhiều nhiệt nên chúng cần được bố trí vận hành tại nơi thoáng mát, nguồn điện ổn định. Sau mỗi lần xem, người dùng phải đợi một lúc cho máy nguội mới cất vào hộp hoặc che phủ tránh bụi. Một số gia đình thiết kế giá treo projector trên trần nhà để đảm bảo yếu tố này mà lại tiết kiệm được không gian. Bóng đèn cũng là linh kiện cần được “chăm sóc” kỹ càng nhất.
Để tiết kiệm diện tích, người dùng có thể tận dụng bức tường phẳng sơn nhẵn để chiếu hình. Tuy nhiên, chất lượng hình ảnh không thể bằng tấm phông chiếu chuyên dụng. Tấm màn này được phủ sơn phản quang để ánh sáng phản xạ đến mắt người nhiều nhất. Phần lớn màn chiếu có màu trắng, nhưng cũng có loại màu xám để chống chói và tăng sắc đen cho ảnh. Nếu yêu cầu chất lượng cao hơn, khách hàng có thể yêu cầu loại cao cấp trong sơn có pha hạt kim loại tăng độ nét và độ sáng.

Hiện tại, khách hàng mua máy chiếu thường dựa vào thương hiệu hoặc “tư vấn” của bạn bè vì loại sản phẩm này còn mới đối với nhiều người. Những thương hiệu phổ biến ở Việt Nam có Epson, Canon, Infocus, Optoma, Sony, H-pec… Sản xuất các loại máy chiếu nhỏ gọn cho văn phòng nhỏ và giải trí tại gia đình ngày càng được các nhà sản xuất chú trọng.
Riêng dòng máy chiếu sử dụng trong rạp hát gia đình giờ đã có loại tích hợp sẵn đầu đĩa và loa. Nếu muốn sử dụng xem chương trình truyền hình có thể mua thêm TV box để kết nối.

Sưu tầm