805 D3 là mẫu loa có thể nghe tốt với các dòng nhạc khác nhau, tái tạo âm thanh với nguồn năng lượng dồi dào và hoành tráng hơn nhiều so với vóc dáng của nó.

805 là một model “dòng dõi” của B&W với gần 30 năm tuổi đời, trải 5 phiên bản và được sử dụng rộng rãi từ giải trí gia đình cho tới ngành công nghiệp thâu âm. Trước khi dẫn độc giả tới những trải nghiệm model thế hệ mới nhất 805 D3, hãy cùng nhìn lại chặng đường 27 năm của dòng loa bookshelf đã đi vào huyền thoại này.

1990 - 1997: Matrix 805

Năm 1990, B&W Matrix 805 được công bố cùng với sự ra đời của Matrix 803, Matrix 804 như một sự phát triển hợp logic của dòng sản phẩm Matrix 800. Trong số những model này, chỉ duy nhất Matrix 805 đạt được “thiết kế vàng” và không hề thay đổi ngay cả khi B&W giới thiệu Series 2 và Series 3.

Matrix 805 là mẫu loa độc đáo, được thiết kế để có thể sử dụng cùng B&W Bass Alignment Filter (Bộ lọc âm trầm của B&W). Đây là thiết kế tiên tiến ở thời điểm đó, được sử dụng rộng rãi vượt ra ngoài cả phạm vi nghe nhạc tại gia. Nhiều studio trên thế giới hiện vẫn sử dụng Matrix 805 làm loa tham chiếu.

1997 - 2004: Nautilus 805

Series Matrix tồn tại tới năm 1997, cho tới khi B&W công bố mẫu Nautilus thay thế và Nautilus 805 ra đời, tiếp nối mẫu Matrix 805. Không vuông vức như Matrix 805, Nautilus 805 có thùng loa được bo tròn và cụm tweeter gắn độc lập trên nóc thùng và lỗ thông hơi lớn hơn. Nếu so với Matrix 805, Nautilus 805 được thiết kế với một tinh thần “thư giãn” hơn, dành cho người nghe nhạc phổ thông chứ không dành cho số ít những người sành nghe. Ngoài ra, dải trầm của Nautilus không xuống sâu như Matrix 805. Nautilus 805 có dải tần từ 49 Hz - 22 kHz, có nghĩa là lên cao hơn 2kHz so với Matrix 805, nhưng dải trầm “non” hơn 4 Hz. Cách đây tròn 20 năm, Nautilus 805 có giá 2.000 USD.

2004 - 2011: 805 S

805 S được thiết kế tương tự như Nautilus 805, với một số nâng cấp nhẹ trong bộ phân tần và cụm loa tweeter tách biệt hơn so với thùng loa chính. 805 S có dải tần giống hệt như Nautilus 805, từ 49 Hz - 22 kHz và trọng lượng 11,5 kg. Giá bán của 805 S tại năm 2005-2011 vào khoảng 2.500 - 2.800 USD.

2011 - 2015: 805 Diamond

Năm 2011, B&W đã đánh dấu một bước cải tiến quan trọng đối vơi series 800 bằng việc sử dụng chất liệu kim cương nhân tạo (Diamond) để chế tạo loa tweeter. Tới lúc này, toàn bộ cụm tweeter nom rất giống một chiếc micro không dây gắn trên thùng loa. Nhà sản xuất sử dụng viền kim loại mảnh bo xung quanh lỗ thoát hơi và loa mid-woofer.

2015: 805 D3

Model 805 D3 là bước ngoặt của dòng loa 805 trong suốt 25 năm tồn tại. Một số đặc điểm chính là màng loa mid-woofer thay vì sử dụng sợi Kevlar đã chuyển sang vật liệu Continuum, nhẹ, cứng, bền hơn Kevlar. Củ mid-woofer được đặt trong một khung kim loại nhô hẳn ra khỏi mặt loa. Trong khi đó, loa tweeter kim cương (Diamond) được bố trí trong một lớp khối nhôm đúc liền lạc với cấu trúc khí động học tối ưu hóa chất lượng trình diễn âm thanh.

Một số phiên bản đặc biệt khác

B&W Silver Signature 20 (1991): kỷ niệm 25 năm thành lập hãng

B&W 805 Maserati Edition (2013): đánh dấu sự hợp tác giữa Bower & Wilkins và hãng xe sang Maserati

Trải nghiệm 805 D3

Trước khi trải nghiệm cặp loa 805 D3, chúng tôi đã làm một việc khá “dại dột”: nghe thẩm định cặp 802 D3 trong vài ngày. Kinh nghiệm cho thấy, việc đi từ một model lớn xuống model nhỏ sẽ dẫn tới sự hụt hẫng, ảnh hưởng không nhỏ đến tính khách quan khi trải nghiệm. Ở thời điểm set-up cặp 805 D3 với hệ thống Rogue Audio Monoblock M180/pre-amp PR1, tôi đã sẵn sàng tâm lý “rộng lượng” cho cặp loa nhỏ này: ngay cả khi âm thanh của nó chưa thật ấn tượng thì nhiều khả năng là do âm thanh của cặp 802 D3 vẫn còn đâu đó trong tiềm thức. Nhưng, thật không ngờ. Chúng tôi đã bị 805 D3 cho “knock out” ngay từ những album nhạc đầu tiên, thậm chí, chỉ là nghe nháp chứ chưa vào phiên nghe trải nghiệm chính thức!

Mặc dù trong suốt một thời gian dài, chúng tôi đã được thưởng thức âm thanh của các đời loa 805, từ 805 Nautilus, 805 S cho tới 805 Diamond và cùng thừa nhận, 805 là dòng loa chất lượng với âm thanh không thể trộn lẫn. Tuy nhiên, 805 D3 với một số công nghệ đột phá - đặc biệt là việc thay thế màng loa Kevlar bằng màng Continuum - âm thanh của nó mang tính bước ngoặt và trở thành một đối thủ cực kỳ đáng gờm đối với những cặp loa bookshelf trên dưới 10.000 USD.

Nếu như các đời 805 trước đây mặc dù có trường âm rộng rãi, dải trung trầm đặc biệt tốt và âm thanh khá hoành tráng thì chúng vẫn còn một số hạn chế nhất định. Có thể kể tới như tiếng mid đôi lúc có phần hơi khô và mộc quá, thiếu độ mềm mại và uyển chuyển. Dải cao tuy chi tiết, sắc sảo nhưng cũng có những thời điểm hơi bị tươi, phô và có phần lạc lõng so với các dải còn lại. Và đặc biệt, dải trầm của loa bị suy hao tương đối nhanh khi tái tạo những tần số từ 60 - 80 Hz trở xuống.

Vậy 805 D3 thì sao? Tôi không nói rằng D3 khắc phục toàn bộ những điểm yếu của các thế hệ trước. Thực ra, nó chơi nhạc ở một đẳng cấp khác so với những mẫu 805 trước đây. Sở dĩ 805 D3 làm được điều này là bởi nó được ứng dụng nhiều công nghệ hoàn toàn mới chứ không chỉ là “cải tiến” hay “nâng cấp”. Nếu như việc loa có giá bán tăng lên vài chục % có thể khiến một số người yêu âm thanh B&W rầu lòng thì có lẽ, sau khi nghe cặp loa này, họ sẽ lấy lại được niềm tin và có những kế hoạch cụ thể hơn trong việc nâng cấp loa.

Mặc dù kích thước loa gần như không có sự thay đổi so với các thế hệ trước trong vòng 20 năm nay, nhưng 805 D3 có khả năng sản sinh ra một luồng năng lượng dồi dào hơn nhiều. Ngay cả sau khi đã nghe tới vài album, chúng tôi vẫn không thể tin được cặp loa nhỏ lại có một nội lực thâm hậu đến như vậy. Nó có nguồn năng lượng của một cặp loa lớn gấp 2-3 lần, nhưng lại có sự khôn khéo, uyển chuyển của một cặp mini-monitor.

Âm thanh của 805 D3 hài hòa một cách ổn định từ tuyến thấp lên tuyến cao. Với các chương trình nhạc cổ điển, dàn nhạc lớn như các bản Symphony số 5, số 9 của Bethoveen, Symphony số 8 của Schubert, Symphony số 4, số 5 của Mahler…, dàn nhạc được tái hiện với không gian rộng và sâu cùng luồng năng lượng được điều chỉnh thích hợp ở mọi thời điểm. Các khoảnh khắc dàn nhạc chơi pianissimo hay fortissimo đều được tái hiện chân thực. Nó không khiến người nghe phải căng tai ra để lờ mờ đoán định khi chơi panissimo, các nốt nhạc dù là nhỏ, ở góc xa nhất của sân khấu vẫn hiện lên tròn trịa, dù là mảnh mai. Còn với các đoạn cao trào fortissimo, 805 D3 chơi tự tin và vững vàng với dòng năng lượng tuôn trào tạo nên những đợt sóng âm thanh đưa đẩy cảm xúc âm nhạc của người nghe.

Đây là điều rất bất ngờ ở một đôi loa nhỏ. Thông thường với loa nhỏ, các nhà sản xuất phải lựa chọn đánh đổi sự hoành tráng để đẩy nét tinh tế, trữ tình lên cao. Nhưng với 805 D3, không có sự thỏa hiệp đó. Loa vẫn có sự chi tiết và tinh tế của dòng monitor, nhưng đồng thời có cả độ “già” chỉ thấy ở những đôi loa lớn loại tốt. Và ngay cả khi so với loa lớn, 805 D3 chẳng có lấy một chút lép vế nào, đặc biệt là phần trầm - điểm yếu chí tử của loa nhỏ. Về mặt lý thuyết, cặp loa có khả năng xuống được tần số 35 Hz. Và thực tế cũng cho thấy, 805 D3 hoàn toàn có thể xuống được sâu dưới 40 Hz mà các chi tiết âm nhạc vẫn rõ ràng: trống định âm có độ rền, nảy và độ lan tỏa; kick-drum chắc mạnh và sâu; electric bass chơi dây buông cũng vẫn tròn tiếng, không nhòe nhoẹt…

Có thể nói, tiếng trầm của 805 D3 rất… “đáng tin”. Nó không giống như một võ sỹ hạng nhẹ bị đôn lên để chơi ở hạng nặng. 805 D3 có thể ung dung tái tạo âm thanh của các nhạc cụ bass một cách tự nhiên, với cung bậc rõ ràng và nhạc tính cao. Ngay cả với những dòng nhạc luôn đói bass như rock ‘n’ roll, alternative rock, heavy metal, hoặc thậm chí là EDM thì tôi vẫn thoải mái xiết volume mà cặp loa vẫn chơi tròn tiếng, không một dải nào thiếu hụt và cũng không một dải nào bị dư. Âm thanh tổng thể có độ gắn kết và hài hòa cao, dễ nghe, dễ ưa và nghe được lâu ở mọi mức âm lượng. Với loa nhỏ, nhiều khi bị xiết volume một chút là có thể kêu nhặng xị. Nhưng hình như 805 D3 sinh ra để chấp nhận mọi thử thách từ ampli.

Dải cao của 805 D3 vẫn được xử lý bởi loa tweeter kim cương, nhưng vỏ của loa tweeter đã được nâng cấp thành nhôm liền khối. Cấu trúc này không chỉ đẹp, thanh thoát mà giúp cho driver tweeter giảm thiểu được độ rung lắc, giải phóng tốt nhiệt năng khiến chiếc loa này tái hiện được âm thanh ở tần số rất cao, tới 35 kHz mà vẫn trình diễn ổn định. Về tổng thể, âm treble nhuyễn, dịu, chi tiết song không “ướt” và “bay” như một số dòng treble sử dụng vật liệu gốm, ribbon. Có thể thấy dải treble của 805 D3 vừa tới và ăn nhập với các dải âm còn lại. Nó không cố tỏ ra lung linh và mang vẻ đẹp hào nhoáng để hướng người nghe vào âm thanh. Ngược lại, nó biết cách hòa mình vào các dải âm khác và coi việc tái tạo âm nhạc là mục đích chính.

Trung âm của 805 D3 hoàn toàn không có dấu hiệu “khô”, cụt tiếng. Nó có độ tĩnh tương đối tốt, dày tiếng và giàu chi tiết. Với những ai chỉ chuyên nghe nhạc vocal thì 805 D3 có thể chưa hẳn là cặp loa lý tưởng nhất. Nhưng ít nhất, với chất lượng trình diễn của nó thì chúng tôi vẫn cảm thấy thoải mái khi thưởng thức một số dòng nhạc thiên về giọng hát như opera, nhạc kịch, nhạc Việt Nam trữ tình… Giọng hát của ca sỹ không quá thiên về thể hiện kỹ thuật hoặc các tuyệt chiêu tạo hiệu ứng phòng thu. Thế vào đó là những phần trình diễn điêu luyện với định hướng cao nhất là cảm xúc âm nhạc. Giọng ca không quá dày, nhưng có độ ấm, không quá mỏng và bay, xong vẫn thanh thoát. Nói cách khác, trung âm của 805 D3 thuộc loại cân bằng với độ ấm tự nhiên khiến âm nhạc được tái hiện với nét duyên bản thể chứ không phải bởi các hiệu ứng âm thanh được bồi đắp, thêm thắt trong quá trình hậu kỳ.

Có lẽ đây là cặp loa duy nhất trong dòng 805 đủ tốt để xứng đáng ở cùng một đẳng cấp “reference” như đôi Matrix 805 cách đây gần 3 thập kỷ. Và nếu xét trên thông số kỹ thuật thì dải thông tần của 805 D3 tối hơn hẳn matrix 805, và vượt xa các dòng 805 khác. Nếu như sau này, 805 D3 xuất hiện trong các studio cao cấp thì tôi cũng không lấy làm ngạc nhiên!

 So sánh

Ở mức giá của 805 D3, một số cặp loa bookshelf khác trên thị trường có sự tương đồng về vóc dáng, đẳng cấp trình diễn như Dynaudio C1 Platinum hay Neat Acoustics XLS. Trong khi Dynaudio C1 Platinum có lợi thế về sự lung linh ở dải cao, độ tĩnh, độ vi tế trong từng chi tiết âm thanh thì Neat Acoustics XLS lại có trường âm cực rộng và sâu, dải trung âm ngọt lịm, tiếng trầm cực sâu. Nếu so với 2 cặp loa này, 805 D3 không hoàn toàn vượt trội ở một đặc tính tách biệt nào đó. Nhưng nếu xét một cách tổng thể thì 805 D3 lại có sự già dặn, “đàn anh” hơn 2 cặp loa kia, giọng loa có phần trung tính hơn với độ tương phản động tốt hơn. Chính vì vậy, 805 D3 khá dễ nghe với nhiều dòng nhạc khác nhau, đặc biệt là những dòng nhạc nhiều biến hóa như jazz, rock hay classic.

Kết luận

Với giá bán 6.000 USD, 805 D3 vẫn có thể coi là một món hời. Đây là mẫu loa có thể chơi tốt với các dòng nhạc khác nhau, tái tạo âm thanh với nguồn năng lượng dồi dào và hoành tráng hơn nhiều so với vóc dáng của nó. Nếu muốn tìm một cặp loa tham chiếu và giữ như một món đồ sưu tầm thì 805 D3 chính là thứ mà nhiều người tìm kiếm.

Thông số kỹ thuật:

Loại loa: loa bookshelf 2 đường tiếng.

Củ loa: 1 tweeter Diamond 25mm; 1 mid-bass Continuum 165mm.

Công suất đáp ứng: 50W - 120W

Trở kháng: 8Ohm

Độ nhạy: 88dB

Dải tần: 34Hz - 35kHz

Kích thước (Cao x Rộng x Sâu): 424 x 238 x 345mm

Khối lượng: 12,6kg.

Theo: STEREO.